ყველაზე გავრცელებული შეცდომები კულტივაციისას და მათი გადაჭრის გზები
მცენარის ზრდისას დაშვებული შეცდომები უმეტესობა ფართოდაა გავრცელებული და მათი გადაჭრის გზებიც კარგადაა ცნობილი, ასე რომ არ იდარდოთ. სტატიაში ამოიცნობთ თქვენს მიერ დაშვებულ შეცომებს და გაეცნობით მათ გადაჭრის გზებს.
თქვენი საკუთარი მცენარრის გაზრდით მიღებულ სიამოვნებას არაფერი შეედრება. იმის ყურება თუ როგორ იზრდება მცენარე და როგორ ყვავილობს თქვენს მიერ გაცემული ენერგიის და ზრუნვის ხარჯზე ნამდვილად სასიამოვნო რამაა. ჯანსაღი ყვავილობის მიღწევა და შედეგით მიღებული სიამოვნება განსაკუთრებულია. მეორეს მხრივ იმის ყურება, თუ როგორ ავადმყოფდება და ჭკნება სიყვარულით ნაზარდი მცენარე არავის უნდა.
დამწყები მებაღეების ყველაზე დიდი შეცდომა მცენარის გაზრდამდე ამ მცენარის და მისი საჭიროებების შესახებ არასაკმარისი ინფორმაციის მოძიებაა. ისეთი მცენარის გაზრდა, რომელისგანაც მოსავლის აღებას ველით იმაზე ბევრად რთულია, ვიდრე გამოუცდელ მებაღეებს წარმოუდგენით, სამწუხაროდ ბევრი ამას დაშვებული შეცდომების ხარჯზე ხვდება. სწორი თესლის შეძნა და მისი საჭიროებების შესახებ ინფორმაციის მოძიება საქმეს ბევრად გაგიმარტივებთ.
წარმატებული კულტივაციისთვის აუცილებელია ზრდის მეთოდის ადეკვატურად არჩევა, იქნება ეს გარეთ ზრდა, ოთახში ზრდა, ჰიდროფონიკა თუ ნიადაგში ზრდა..
მაგალითად კანაფის მცენარის ზრდისას უამრავი პოტენციური პრობლემა არსებობს, მაგრამ იმის ცოდნა, როგორ ამოიცნოთ პრობლემა და როგორ მოაგვაროთ ის კატასტროფის თავიდან აცილების ყველაზე ეფექტური გზაა.
ზედმეტი რწყვა
მცენარეების უმეტესობა ყოველთვის გეუბნებათ როცა რაღაც რიგზე არაა, ასე რომ სწრაფი რეაგირებისთვის თქვენ მხოლოდ ამის ამოცნობის ცოდნა გჭირდებათ. ზედმეტი რწყვით დაზიანებული მცენარე აუცილებლად დაბლა ჩამოუშვებს ფოთლებს და შეხებისას მათი გაუხეშება იქნება შესამჩნევი. კიდევ ერთ სიმპტომად ასევე შეიძლება შენიშნოთ ფოთლების სიყვითლეც, რომელიც ქლოროზის სახელითაა ცნობილი. აღსანიშნავია, რომ ქლოროზი შეიძლება სხვა პრობლემებითაც იყოს გამოწვეული, როგორებიცაა საკვები ნივთიერებების ნაკლებოდა ან pH (მჟავიანობის) დონის პრობლემები.
საბოლოოდ გადამეტებული რწყვის მთავარი ინდიკატორი შენელებული ზრდაა, რასაც მცენარის ფესვებში ჟანგბადის შეღწევის გართულება იწვევს.
პრობლემის გადაჭრა
დარწმუნდით, რომ ქოთანს ან კონტეინერს საკმარისი რაოდენობის ნახვრეტები აქვს ადეკვატური დრენაჟისთვის. ზემოთ აღნიშნულ პრობლემას ხშირ შემთხვევაში სწორედ წყლის არასაკმარისი გადინება იწვევს; ნიადაგის შემოწმებით თავიდან აიცილეთ არასაჭირო რწყვა. თითით დააწექით ნიადაგს დაახლოებით 2 სანტიმეტრის სიღრმემდე, თუ იგი სველია მცენარეს მორწყვა არ სჭირდება.
თუ თქვენი მცენარე უკვე ავლენს ზედმეტი რწყვისგან მიღებული ზიანის გამოვლენას, რამდენიმე დღე მცენარეს ნუ მიაწვდით წყალს, რომ გამოაშროთ ნიადაგი. ზიანის დონის მიხედვით შესაძლოა საჭირო გახდეს მცენარის უფრო დიდ ქოთანში, მშრალ ნიადაგში გადარგვა, რათა მცენარემ მთლიანად აითვისოს მხოლოდ ის წყალი, რომლითაც ფესვები უკვე გაჟღენთილია. გაითვალისწინეთ, რომ ზრდის სტადიის მიხედვით, მშრალ ნიადაგში გადარგვამ შეიძლება საგრძნობლად დააჩქაროს მცენარის ზრდა.
სასუქით დაწვა
სასუქით დამწვრობა შეიძლება არაერთი მიზეზით იყოს გამოწვეული. სასუქით დამწვრობა იმის ნათელი ინდიკატორია რომ მნიშვნელოვანი შეცდომა დაუშვით: ეს შეიძლება იყოს როგორც ზედმეტი სასუქის მიწოდება, ისე სასუქების არასწორად შერევა.
სასუქი მცირედი დანამატია თქვენი მცენარისთვის და აუცილებელია, რომ ადეკვატური რაოდენობით იყოს გამოყენებული. მეტი სასუქის მოხმარება არ ნიშნავს მცენარის მეტად ზრდას ან უკეთეს მოსავალს, ასე რომ იმის ცოდნა თუ რა რაოდენობის სასუქი და რა ინტენსივობით უნდა მიაწოდოთ მცენარეს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.
როდესაც მცენარეში სასუქის რაოდენობა საჭიროზე მეტი აღმოჩნდება მცენარეში წყლის გადაადგილება ფერხდება, რაც ფოთლების კიდეების დამწვრობას იწვევს, რომელიც თავდაპირველად ყვითელი შეფერილობით იჩენს თავს, შემდეგ ვერცხლისფერ ან ყავისფერში გადადის და უხეშდება.
ეს სიმპტომები შეიძლება შესამჩნევი გახდეს რამოდენიმე ან ყველა ფოთოლზე. ახსანიშნავია, რომ ფოთლების გაყვითლება ფოსფორის დეფიციტმა ან მჟავიანობის დონის ნორმიდან გადახვევამაც შესაძლოა გამოიწვიოს, ასე რომ თითოეული დაავადების ყველა სიმპტომის ცოდნა სწორი რეაგირებისთვის აუცილებელი პირობაა.
თუ მცენარის სასუქით დამწვრობას შესაბამისი რეაგირება არ მოყვება, ნაყოფში სასუქის გადამეტების კვალი აისახება მის გემოზე, და ეფექტზე. ნაყოფი მიიღებს უსიამოვნო ქიმიკატების გემოს და დაკარგავს სიძლიერიეს. ყვავილობის პერიოდში მიღებული დამწვრობა მცენარისთვის განსაკუთრებით საზიანოა და რთულდება დაზიანების აღმოფხვრა.
როგორ ავიცილოთ თავიდან მცენარის სასუქით დაწვა
დასაწყისისთვის აუცილებელია სასუქის სწორად შერჩევა. მნიშვნელოვანია სასუქი განკუთვნილი იყოს კონკრეტულად იმ სახეობის მცენარისთვის, რომელსაც ზრდით და იმ ზრდის ფაზისთვის რომელშიც მცენარე იმყოფება, გამომდინარე იქიდან, რომ ვეგეტაციაში და ყვავილობაში მყოფი მცენარისთვის სხვადასხვა სასუქებია განკუთვნილი.
რეკომენდირებულია სასუქის მიწოდებამდე ვნახოთ მიწოდების ინსტრუქცია, რომელშიც გაწერილია ზრდის სხვადასხვა ფაზაზე მცენარისთვის საჭირო დოზები. დაიწყეთ იმაზე ნაკლების სასუქის მიწოდებით, ვიდრე ინსტრუქციაშია მოცემული და საჭიროების შემთხვევაში გაზარდეთ დოზა რეკომენდირებულამდე.
თუ თქვენს მცენარეზე უკვე ამჩნევთ სასუქით დამწვრობის ნიშნებს და რწმუნდებით, რომ მცენარე მართლა დაზიანებულია პირველ რიგში (ნიადაგში ან ქოქო-ში ზრდის შემთხვევაში) დაზიანების აღმოფხვრა დაიწყეთ ჩარეცხვით. თავი შეიკავეთ მეტი სასუქის მიცემისგან და აწარმოეთ დაკვირვება აითვისებს თუ არა მცენარე უკვე მიწოდებული სასუქის სრულ რაოდენობას და დაიწყებს თუ არა აღდგენას. დიდი შანსია, რომ მცენარემ დაკარგოს უკვე დაზიანებული ფოთლები, მაგრამ არ უნდა იყოს შესამჩნევი ახალი დაზიანებები.
თუ თქვენ იყენებთ ჰიდროფონიკის სისტემას, საკვები ნივთიერებების დონის განზავება შეგიძლიათ მაღალი მჟავიანობის მქონე წყლის დამატებით, ან შესაძლებლობის შემთხვევაში უკეთესი ვარიანტია წყლის მთლიანად შეცვლა და სასუქის სწორი რაოდენობის ხელახლა მიწოდება.
როდესაც სასუქის მიწოდების გაზრდას დააპირებთ, ყოველთვის დაიწყეთ დოზის მცირე მატებით. დააკვირდით რამდენად იტანს მცენარე ასათვისებელი საკვები ნივთიერების მატებას და დაკვირვების შესაბამისად განაგრძეთ საკვების გაზრდილი დოზით მატება.
ყველაზე გავრცელებული შეცდომები კულტივაციისას – რა იწვევს კვირტების ლპობას
კვირტების ლპობა, ასევე ცნობილი როგორც Botrytis, ან ფესვის ლპობა მიუთითებს მცენარეში ჰაერის ცუდ დინებასა და მაღალ ტენიანობაზე. ეს დაავადება შეიძლება მებაღის ყველაზე საშინელ კოშმარად ჩავთვალოთ. მისი შემჩნევის შემთხვევაში უსწრაფესი რეაგირებაა საჭირო, ვინაიდან ამ დაავადებას მთლიანი მოსავლის გასანადგურებლად მხოლოდ რამდენიმე დღე სჭირდება. სამწუხაროდ როცა მცენარეში კვირტების ლპობა იწყება, მის შესაჩერებლად ერთადერთი გზა უკვე დაზიანებული არეს მცენარისთვის მოშორება და შემდეგ გამომწვევი მიზეზების აღმოფხვრაა, რათა ინფექცია ჯანსაღ ნაწილზეც არ გავრცელდეს. სამწუხაროდ ეს დაავადება დამწყები მებაღეების უმეტესობას ურთულებს საქმეს.
ლპობის შემჩნევა საკმაოდ მარტივია, მაგრამ მისი ადრეულ ეტაპზე იდენთიფიკაცია გაცილებით რთულია. ინფექციის განვითარება მცენარის ნებისმიერ არეზეა შესაძლებელი, მაგრამ უფრო ხშირად კვირტებზე და ნაყოფზე იჩენს თავს გვიანი ყვავილობის პერიოდში.
დაავადების ადრეულ ეტაპზე შესამჩნევად ყოველთვის აწარმოეთ მცენარის ფოთლებზე დაკვირვება. დაავადება თავდაპირველად ფოთლების ბადისებური ნაცრისფერი სტრუქტურით დაფარვით იჩენს თავს. ბადე შეიცავს სპორებს, რომლებიც ნელნელა აქტიურდებიან და თავისუფლდებიან, რაც მცენარის დაავადებული არეების სიკვდილს იწყვევს. ნაცრისფერი ობის სიმპტომები მოიცავს ნაცრისფერ/მოყავისფრო შეფერილობას და გამომშრალ, უსიცოცხლო, დაზიანებულ ფოთლებს, რომლებიც შეხებისას იშლება.
კვირტების ლპობასთან გამკლავება
ამ დაავადებასთან ბრძოლის ყველაზე ეფექტური გზა მისი თავიდან ასაცილებლად საჭირო ზომების მიღებაა.
ობის სპორების ჩამოყალიბების თავიდან აცილება, მეტწილად ჯანსაღი კულტივაციისთვის საჭირო სწორი გარემოს შექმნით შეგიძლიათ. ქოთნის მცენარეების უმეტესობას ოთახში, თბილ ტენიან გარემოში ვზრდით. თუ გარემოპირობების იდეეალურ ბალანსს ვერ ვინარჩუნებთ მცენარე დაავადების მიმართ მოწყველადი ხდება. მნიშვნელოვანია ტენიანობის საზომის ქონა, ჰაერში ტენის რეგულარულად გასაზომად და 60%მდე ტენიანობის შენარჩუნება. ასევე საჭიროა ყოველდღიური დაკვირვება მცენარეზე სპორების ჩამოყალიბებისთანავე შესამჩნევად. თუ სპორების არსებობის ნიშნებს შეამცნევთ, განსაკუთრებული სიფრთხილით მაშინვა მოაშორეთ მცენარეს ინფიცირებული ნაწილი, ეცადეთ გასხვლისას მცენარის დაზიანებული ნაწილიდან ჯანსაღზე არ გაავრცელოთ სპორები, რაც შესაძლოა საკმაოდ მარტივად მოხდეს ინფიცირებული ნაწილის ჯანსაღთან მცირედი კონტაქტის შემთხვევაშიც კი.
ტენიანობის 60%-ზე ქვემოთ შენარჩუნება ასევე მცენარის მიერ საკვები ნივთიერებების სრულად ასათვისებლადაც აუცილებელია.
მცენარისთვის დაზიანებული ნაწილების მოშორების შემდეგ საჭიროა მათი განადგურება და მცენარესთან ხელახლა კონტაქტამდე ხელების კარგად დაბანა.
საზრდელ არეში ჰიგიენის დაცვა მნიმუმამდე წევს მცენარის ნაცრისფერი ობით ინფიცირების ალბათობას. მცენარესთან კონტაქტის დროს ყოველთვის ატარეთ ხელთათმანევი, გამოყენებამდე და გამოყენების შემდეგ ყოველთვის გაასუფთავეთ ხელსაწყოები და დაიცავით სისუფთავე.
სინათლის/ტემპერატურის არასწორი მენეჯმენტი
ზამთარში მცენარის ზრდა სინათლის და ტემპერატურის პრობლებემთან ხშირად ასოცირდება. წელიწადის ამ დროს ტემპერატურულმა მერყეობამ დღე-ღამის განმავლობაში შესაძლოა მაქსიმუმს მიაღწიოს, რაც მცენარის დასტრესვას იწვევს და საფრთხეს უქმნის მის ზრდას. თუ ეს ტემპერატურული სხვაობა ძალიან მაღალია სტრესის გარდა შესაძლოა მცენარეს სხვა მრავალი პრობლემა შეექმნას.
ტემპერატურის დაბალანსება განათების საშუალებითაა შესაძლებელი. ნუ დაზოგავთ ფულს საჭირო აღჭურვილობის მოსამარაგებლად, რადგან მცენარის გაფუჭება გულს იმაზე მეტად დაგწყვეტთ, ვიდრე გგონიათ. აუცილებლად შეიძინეთ განათების ავტომატურად ჩამრთველ-გამომრთველი ტაიმერი. რაც არ უნდა პუნქტუალურად დაგეგმოთ განათების მექანიკურად ჩართვა-გამორთვა აუცილებლად შეიქმნება ისეთი სიტუაცია, როცა განათების ჩართვას ვერ მოახერხებთ მაშინ, როცა საჭირო დროს თუნდაც რამდენიმე წუთით სინათლის მიწოდების გარეშე დარჩენამ მცენარეზე და მის სტრესის დონეზე შეიძლება მნიშვნელოვანი უარყოფითი გავლენა მოახდინოს. აუცილებელია მცენარეს საკმარისი შუქი მიეწოდებოდეს, მაგრამ ამავდროულად ზედმეტად ჩართული განათება შესაძლოა მისთვის ფატალური აღმოჩნდეს.
ყველაზე გავრცელებული შეცდომები კულტივაციისას – ვენტილაციის არასწორი გამოყენება
თუ მცენარის ზრდისას ვენტილაციის სისტემას არ იყენებთ ეს უკვე პრობლემაა. კარგი არც ზედმეტად ძლიერი ვენტილატორის გამოყენებაა. შეიძლინეთ რეგულირებადი ვენტილატორი სხვადასვა სიჩქარის პარამეტრებით, განათავსეთ მცენარისგან ერთი მეტრის დაშორებით და ამუშავეთ ისეთ ენეგიაზე, რომ გამოიწვიოს ფოთლების მსუბუქი შრიალი (მსუბუქი ნიავის იმიტაცია.
ვენტილატორიდან გამოსული ნიავი არ უნდა იწვევდეს მცენარის გადახრას და ფოთლების/ტოტების ერთმანეთთან კონტაქტს. მცირე ზომის ოთახში ან ტენტში ზრდისას მბრუნავ თავიანი ვენტილატორი იდეალური ვარიანტია, რადგან იგი თანაბრად აწვდის ჰაერს მცენარის ყველა არეს. სახლში ზრდისას მცენარისთვის ჰაერის ნიავის სახით მიწოდება აუცილებელია, რადგან იგი მცენარეს ფოტოსინთეზის საწარმოებისთვის საჭირო ენერგიას აძლევს და სუნთქვაში ეხმარება. ვენტილატორი ასევე საჭიროა სწორი ტენიანობის დონის შესანარჩუნებლად და პათოგენების განვითარების თავიდან ასაცილებლად.
გადამეტებული ზრუნვა
გადამეტებული სხვლა, განათების რეგულირება, საკვების მიწოდება და ასე შემდეგ ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული შეცდომაა დამწყებ მებაღეებს შორის. ცდუნება ძლიერია-რათქმაუნდა გვინდა, რომ მცენარეს არაფერი მოვაკლოთ და რაც შეგვიძლია ყველაფერს ვაკეთებთ მის „გასახარებლად“, მაგრამ ხშირად საუკეთესო რამ, რისი გაკეთებაც შეგვიძლია მცენარისთვის ბუნებრივთან მაქსიმალურად მიახლოებული გარემოსს შექმნა და მცენარისთვის თავისი გზის გავლის შესაძლებლობის მიცემაა.
ადეკვატური გარემოს შექმნის, სასუქების ცხრილის მიხედვით, ადეკვატურად მიცემის, მხოლოდ საჭირო დროს მორწყვის და პათოგენების შემოწმების გარდა ეცადეთ ნაკლებად ჩაერიოთ ზრდის პროცესში.
მცენარეზე გადამეტებულ ზრუნვას მისთვის იმაზე მეტი ზიანის მოტანა შეუძლია, ვიდრე საერთოდ მოუვლელად დატოვვებას. ეცადეთ ზრდისას მაქსიმალურად ნაკლები სტრესი მიიღოთ თქვენც და თქვენმა მცენარემაც.
მცენარის სწორად გაზრდა საკმაოდ რთული საქმეა ასე რომ თუ პირველ ჯერზე სასურველ შედეგს ვერ მიიღებთ თქვენი მცენარესავით ნუ დაისტრესებით
შეძენამდე ყოველთვის ფრთხილად შეარჩიეთ მცენარის ჯიში, ზრდის პროცესის დაწყებამდე მოიძიეთ ინფორმაცია მისი საჭიროებების შესახებ-რა სახის ნიადაგი სჭირდება, როგორ გარემოში იზრდება იდეალურად, რა საკვები ნივთიერებები უნდა მიაწოდოთ და ა.შ
რა თქმა უნდა ზრდისას პრობლემებს წააწყდებით, მაგრამ ყოველთვის არსებობს მათი გადაჭრის გზები. დაალაიქეთ ჩვენი ფეისბუქ გვერდი https://www.facebook.com/growlab.ge სადაც მიიღებთ ინფორმაციას ჩვენი აქციების და უმაღლესი ხარისხის პროდუქციის შესახებ. თვალი ადევნეთ ჩვენს ბლოგს, რომელზეც შეხვდებით უამრავ საჭირო ინფორმაციას როგორც მცენარის სწორად ზრდის ისე სფეროში არსებული სიახლეების შესახებ.
